miércoles, 28 de julio de 2010

O Parlament de Catalunya bieda as corridas.


Hue de maitins o Parlament de Catalunya plega de biedar as corridas de toros. ¿Ta quand una lei asinas t’a resta d’Espanya?

Muitos dicen que isto no ye discutible en a resta d’o país, que nomás ye cosas de catalans. Yo no estoi d’alcuerdo con ixo, en Espanya somos muitos os que no creyemos que ista barbaridat d'asesinar animals por diversión siga a nuesta “fiesta nacional” Me fa fastio y muitismo asco que se politice iste tema con que isto ye un tema de nacionalismo, y me fa muito asco y repugnancia porque ta muitos en ye y no me pareix moralment aceptable que se chuegue con istas cosas con fines político-nacionalistas, tanto d’un costau como de l’atro.

¿Ta quand una lei ta toda Espanya/mundo?

miércoles, 21 de julio de 2010

A onsa mayor

Ye curioso que, civilizacións, que de primeras uno no se prexina que haigan teniu contacto, compartan quasi todas una mesma creyencia, un mesmo rasgo. Un eixemplo ye que quasi todas as culturas d’o hemisferio septentrional d’o mundo en a suya historia han visto en o cielo d’a nueit una onsa creyada por 7 estrelas. Cada una explica a suya existencia d’una traza:

Se diz que Zeus se namoró de Calisto, una ninfa d’as selvas y la fació a suya amante. Hera, a muller de Zeus, acarranyada convirtió a Calisto en una onsa.Bel diya, Calisto se trobó a o suyo fillo, Arkas, qui, en no reconoixer a su mai por estar un onso, prebó de matar-la pero Zeus bi apareixió y lo impedió y le’n explicó. Alavez, Arkas querió estar tamién onso como su mai y Zeus lo convirtió y los chitó muit alto muit alto en o cielo ta poder viyer-los siempre, totz os diyas d’o anyo. Dend’alavez en o cielo d’a nueit, siga ibierno o estiu, se pueden viyer a onsa mayor y a onsa menor. Manimenos, Hera continava acarranyada y chitó un dragón ent’o cielo ta que se metese entre os dos onsos ta que no estasen chuntos, por ixo, istas dos constelacións están separadas por a constelación de Draco.
Os indios Cherokee trovavan atro sentiu a l’existencia d’a onsa mayor, pues ta els, a onsa yera encorrida por tres cazataires mientres toda l’anyada, pero en plegar en os meses d’agüerro chusto en que se posa l’onsa sobre l’horizont, os cazataires le dan caza y a suya sagre caye t’a tierra plenando as fuellas d’os arbres de colors royas.
Istas historias me las recentó un colega que conoixié por tierras albarracinenses istas zagueras setmanas. ¡Muitas gracias Edu!

jueves, 15 de julio de 2010

A mayor inundación d'a historia creyó o Mediterraneo



Dende fa bells tiempos se son producindo bellas catastrofes naturals que nos son trucando o ficacio, por a suya rareza, por a suya naturaleza, y por as suyas repercusións.: O tierratiemblo d’Haití, o volcán Eifjafjalla d’Islandia...Manimenos cal viachar en o tiempo muito muito enta zaga ta poder alufrar una catastrofe de verdat, una inundación que contimparando a de Nueva Orleans con ista, a de Nueva Orleans no ye que una chicorrona ola de mar.

Imos a viachar 5,5 millons d’anyadas ent’o pasau, a una epoca clamada Mesiniense, que ye a parti superior d’o Mioceno. O paisache que i viyemos ye una mica diferent a l’actual. A depresión d’o Ebro ye una zona plena de grans ibons, un clima prou desertico con bells ríos que comencipian a aparixer dend’o Sistema Iberico y os Pirineus, que plegan de creyar-se fa bells 15 millons d’anyadas. Ixos ríos desembocarían en un río Ebro que plegaría de naixer y como totz sabemos o Ebro desemboca en o Mediterraneo. Manimenos en o Mesiniense ye diferent ya que o Mediterraneo ye completament xuto. Sería un gran desierto pleno de sals y chesos a más de 1.500 de profundidat y una meya de 45ºC de temperatura, nomás bells ibons hipersalinos remanen en as partes con mayors profundidatz , una entre o que hue son as insas Balears y Sicilia y l’atra arredol d’o que hue ye Chipre. Os ríos que hue desembocan en o Mediterraneo creyarían fundas renclusas de más de 1000 metros de profundidat ta plegar en istos ibons. ¿Qué pasó con o Mediterraneo? Pues pareix que u bien o nivel d’as auguas d’o Atlantico baixón tanto que dixón a o Mediterraneo aislau y as suyas auguas se xutarían ascape u bien bell movimiento tectonico trancó o paso d’o Rift (O Estreito de Chibraltar) con as mesmas consecuencias.

Ista situación que duró una mica más de meyo millón d’anyadas remató en poquismo tiempo geologicament ya que en menos de dos anyadas o Mediterraneo sufrió a mayor inundación d’a historia d’a Tierra y se plenó d’augua a una gran velocidat, de feito, o nivel d’o mar puyaría dica 10 metros a o diya, a ista velocidat Barcelona disparixería en un diya y Zaragoza en 20 diyas. ¿Qué pasó alavez? Pues no ye guaire esclatero, pero un estudeo que se fació fa bellas anyadas ta la construcción de un tunel subterraneo que chuntase Espanya con Marruecos escubrió que en o Estreito de Chibraltar bi heva una gran canal de 500 metros de profundidat y 200 Km. de largaria que se formaría por a cayida de l’augua dend’o Atlantico ent’o Mediterraneo a modo de rampa. Isto se debería u bien a un proceso tectonico que hese ubierto l’estreito de manera repentina u bien por l’erosión que habría sufriu por una parti, por os ríos que existesen en a zona d’Alborán-Chibraltar y por otra parti, por os oraches y posiblement tsunamis d’o Atlantico.
Pareix sciencia ficción manimenos no en ye. De feito, dentro de 50 millons d’anyadas o Mediterraneo tornará a trancar-se entre Espanya y Marruecos por l’empenta d’a Placa Africana ent’o norte y l’empenta por l’apertura d’o Atlantico en a zona de Islandia ento sur. Se xutará y con o paso d’os anyos, se i formará una gran cordillera por a que o Mare nostrum disparixerá ta cutio.